13 stycznia 2021
Umowy o dzieło pod lupą Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Od 1 stycznia płatnicy składek lub osoby fizyczne muszą informować ZUS o zawartych od tego dnia umowach o dzieło.
Taki obowiązek wprowadziła tarcza antykryzysowa, czyli ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.). Dane mają być wykorzystywane przez organ rentowy do celów statystyczno-analitycznych. Chodzi również o to, by ustalić liczbę umów i wykluczyć nadużycia.
Umowy o dzieło, niechlubnie nazywane „śmieciówkami”, nie dają żadnych praw pracownikom. Pracodawcy nie odprowadzają od nich składek na ubezpieczenie zdrowotne czy społeczne. Osoby zatrudnione na umowy o dzieło nie mają też płatnych urlopów ani płatnego okresu wypowiedzenia. Umowy takie powinny być zawierane wtedy, gdy mamy do czynienia z wykonaniem dzieła. Nie mogą zastępować umów o pracę – twierdzi Sławomir Poświstak, ekspert ds. prawa pracy NSSZ „Solidarność” na Dolnym Śląsku. W praktyce zdarza się, że na podstawie umów o dzieło zatrudniane są osoby, które przychodzą do pracy codziennie – w pełnym wymiarze godzin. Teraz ZUS ustali liczbę osób zatrudnionych „na dziele”. Czy to oznacza, że docelowo zostaną one „oskładkowane” – tak, jak stało się ze zleceniami? Na razie nie ma takich planów. – Chcemy sprawdzić, ile jest takich umów – mówi Iwona Kowalska-Matis z ZUS.
DGP zapytał ZUS, jakie konsekwencje grożą podmiotom, które nie wypełnią wymogu zgłoszenia.
W odpowiedzi ZUS wyjaśnił, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) w art. 98 wskazuje na możliwość zastosowania kary grzywny wobec płatnika składek albo osoby, która jest zobowiązana do działania w jego imieniu, w określonych przepisami prawa przypadkach. Dotyczy to m.in. sytuacji, w których nie są zgłaszane wymagane ustawą dane albo gdy podawane są nieprawdziwe informacje lub wyjaśnienia, ewentualnie gdy nastąpiła odmowa ich udzielenia. Jest to prawo, które ZUS może stosować i stosuje wyłącznie w przypadkach skrajnych i po stwierdzeniu wyjątkowych zaniedbań – przekonuje Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS.
Wyjaśnia, że w razie wystąpienia takiej sytuacji organ rentowy kieruje wniosek o ukaranie grzywną do sądu. – Ostatecznie to sąd rozstrzyga o nałożeniu tej kary, biorąc pod uwagę, czy wystąpiła wysoka społeczna szkodliwość danego działania lub zaniechania – dodaje.
ZUS tłumaczy, że jeśli strony nie określiły daty rozpoczęcia wykonywania dzieła, należy podać (powtórzyć) datę zawarcia umowy. – Jeśli natomiast w treści umowy nie zawarto daty zakończenia wykonywania dzieła, rubryka ta powinna zostać pusta. Zaznacza, że w czasie, gdy umowa zostanie wykonana lub nastąpi jej rozwiązanie, zaktualizuje się obowiązek złożenia korekty formularza ZUS RUD, w którym będzie musiała zostać wskazana data zakończenia wykonywania dzieła.
Proszę pamiętać, że te umowy będą szczególnie weryfikowane pod kątem zasadności zastosowania właściwego rodzaju umowy – czy rzeczywiście jest to umowa o dzieło, czy umowa zlecenie – w treści druku musi być bowiem opisany przedmiot umowy.
Dla ZUS złożony druk jest narzędziem kontroli. Jeżeli podczas weryfikacji okaże się, że nie jest to umowa o dzieło – nastąpi nakaz zmiany umowy z dzieła na np. zlecenie, a co za tym idzie obowiązek zapłaty składek wraz z odsetkami do ZUS.
Na druku ZUS RUD należy uzupełnić dane dotyczące umowy, takie jak:
- dane zamawiającego wykonanie umowy o dzieło,
- dane wykonawcy umowy o dzieło,
- data rozpoczęcia wykonywania dzieła,
- data zakończenia wykonywania dzieła,
- przedmiot umowy,
- liczba zawartych umów o dzieło.
UWAGI :
– w przypadku, gdy są zawierane umowy o dzieło w sposób cykliczny z tą samą osobą, każdą umowę z osobna – a nie tylko pierwszą – należy zgłaszać na formularzu RUD.
– umowy z 2020 roku nie podlegają rejestracji
– nie należy zgłaszać także tych podpisanych w grudniu, które są realizowane dopiero w obecnym roku.
Których umów o dzieło nie trzeba zgłaszać?
Obowiązek zgłaszania nie dotyczy umów o dzieło: zawartych z własnym pracownikiem, wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy, ale zawartych z innym podmiotem, zawartych z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie przez nie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności. Obowiązek zgłaszania umów o dzieło do ZUS nie obejmuje tych podmiotów, czy jednostek organizacyjnych (np. stowarzyszeń, fundacji, spółek prawa handlowego, itp.), które nie są płatnikami składek (tj. nie mają obowiązku rejestrować się w ZUS, jako płatnicy składek, bo nie zgłaszają nikogo (w tym siebie) do ubezpieczeń społecznych).
Wzór formularza możesz pobrać na stronie ZUS, a instrukcja jego wypełnienia znajduje się tutaj.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej – skontaktuj się z nami. Przekonaj się, że księgowość może być kompleksową usługą, która pozwoli Ci na prowadzenie biznesu. Napisz do nas lub umów się na konsultację. Zapraszamy!.
